(၈) ခက္ထန္ ၾကမ္းတမ္းျခင္းသေဘာ ေဒါသ ေစတသိက္
ေဒါသအုပ္စုထဲမွာပါတဲ့ ေဒါသစိတ္အမ်ိဳးအစားေတြကို စာရင္းလုပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္
စိတ္ညစ္ျခင္း၊ စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ စိတ္မခ်မ္းသာျခင္း၊ စိတ္ဆင္းရဲျခင္း၊ စိတ္အားငယ္ျခင္း၊ စိတ္ေကာက္ျခင္း၊
စိတ္ဆိုးျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊ ခက္ထန္ျခင္း၊ ေၾကာက္ရြံျခင္း၊ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊
ေအာ္ဟစ္ဆဲဆိုျခင္း၊ ေသေၾကပ်က္စီးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းေတြအျပင္ ေနာက္ထပ္ေဒါသအဖြဲ႕၀င္ေတြကေတာ့
ေက်းဇူးမသိတတ္တဲ့ မကၡ၊
ဂုဏ္တု ဂုဏ္ၿပိဳင္လုပ္တတ္တဲ့ ပဠာသ၊
၀မ္းနည္းျခင္း၊ ၀မ္းသာျခင္း ေသာက၊ (ေဒါသျဖစ္တိုင္း ေသာကပါေနလို႔ ေဒါသနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေသာက)၊
သံေယာဇဥ္ရွိတဲ့သူကို အႏၲရာယ္တစ္ခုခု ျဖစ္မွာ စိုးရိမ္ျခင္း၊ မိမိကိုယ္တိုင္အပါအ၀င္ သံေယာဇဥ္ရွိသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို မျဖစ္မွာ စိုးရိမ္ေနတဲ့ ေဒါမနႆ၊
မိသားစုေတြ ေသေၾကပ်က္စီးတဲ့အခါမွာ ႀကီးက်ယ္လြန္းတဲ့ ငိုသံျဖစ္ေစေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္စြာ ပူေလာင္ၿပီး ငိုေႂကြးတဲ့ ပရိေဒ၀၊
ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡ၊ စိတ္ဆင္းရဲျခင္း ေဒါမနႆျဖစ္ေစတဲ့ ဒုကၡေဒါမနႆ၊
ဂုဏ္သိကၡာ၊ စည္းစိမ္ဥစၥာတို႔ ပ်က္စီးသြားလို႔ တက္သြားတဲ့ အထိျဖစ္တဲ့ ဥပါယာသ၊
ဒါေတြဟာ စိတ္မွာမွီတြယ္ၿပီး ျခယ္လွယ္တဲ့ ေဒါသဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ခံစားမႈနာမည္ေတြပဲ။ ဒီေဒါသဆိုတဲ့ စိတ္ ေစတသိက္ကေတာ့ လူေတြရွိေနသမွ် လူျဖစ္ေနတဲ့ လူသားမွန္ရင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျဖစ္ေနဦးမယ့္ စိတ္ခံစားမႈေတြပဲ။
ၿပီးေတာ့ ဒီစိတ္ခံစားမႈဟာ ခႏၶာကိုယ္ရွိေနျခင္းနဲ႔အတူ ပစၥည္းေျခာက္ခုနဲ႔ စိတ္ေလးခုေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစားေတြပါပဲ။
ေဒါသစိတ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္မႈနဲ႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္တစ္ခုကို ျဖစ္ခြင့္မရေအာင္ တားဆီးျဖတ္ေတာက္ျခင္း မလုပ္ႏိုင္ခဲ့လို႔သာ ေဒါသစိတ္အျဖစ္ ျဖစ္ခြင့္ရၿပီး ႏွိပ္စက္ေနတဲ့ စိတ္ေတြပါပဲ။
ေစတသိက္ေတြရဲ႕ ခဏေလး ျဖစ္ေပၚလာမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မိမိစိတ္မွာ ဘယ္လိုတံု႔ျပန္ေနမိလဲ!ဆိုတာ သိဖို႔ လိုတယ္။
စိတ္ကိုေစာင့္ၾကည့္ သိမွတ္တဲ့ စိတ္ေလ့က်င့္မႈနဲ႔ ကာကြယ္ တားဆီးႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။
လူေတြၾကားထဲမွာ လူအျဖစ္နဲ႔ ေနေနၾကတဲ့ လူသားတုိင္းဟာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ျဖစ္ျပေနတဲ့ စိတ္ေစတသိက္ေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို သိေအာင္ သိၾကည့္ၿပီး ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြနဲ႔ ကာကြယ္တားဆီးမွသာ ဆိုး၀ါးတဲ့ စိတ္ခံစားမႈ အဆင့္ကို မေရာက္မွာ။
စိတ္ေတြရွိေနသမွ်၊ ခႏၶာကိုယ္ေတြ ရွိေနသမွ်၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ဖို႔ အျမဲတမ္း အဆင္သင့္ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္ေစတသိက္ေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို မိမိက်င့္ၾကံအားထုတ္မႈ အသိဉာဏ္ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာထိ ကာကြယ္ႏိုင္ေနၿပီလဲလို႔ အျမဲမျပတ္ စစ္ေဆးေနသင့္တယ္။
ဒါမွလည္း မိမိအသိဉာဏ္အဆင့္ ဘယ္ေနရာေရာက္ေနလဲဆိုတာ ခ်ိန္ဆလို႔ရမယ္။
စိတ္ ေစတသိက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ခံစားမႈအာ႐ံုေတြ ရွိေနေသးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ထပ္ႀကိဳးစားရမွာပဲ။