ပ်က္စီးေသာစိတ္
- ပ်က္ဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပ်က္စီးတယ္။ ပ်က္ျပားတယ္။ ပ်က္ျပဳန္းတယ္။ ပ်က္ျပယ္တယ္။ ပ်က္ယြင္းတယ္။ ပ်က္သုဥ္းတယ္။ ပ်က္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ကိုက မေကာင္းဘူး။ ျပင္မွရမယ္။ ပ်က္အစဥ္ျပင္ခဏတဲ့။ ျပင္ခ်င္စိတ္ရွိလို႔ ျပင္လိုက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေကာင္းသြားမွာ ေသခ်ာတယ္။ အပ်က္အတိုင္း မထားသင့္တဲ့ အပ်က္အုပ္စု၀င္ စိတ္အပ်က္မ်ား။
ေပ်ာက္ကြယ္စိတ္
- ေပ်ာက္ကြယ္တယ္။ ေပ်ာက္ျခင္းမလွ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးတယ္။ ေပ်ာက္ပ်က္တယ္။ ေပ်ာက္ျပယ္တယ္။
ေပ်ာက္ရွတယ္ဆိုတဲ့ ေပ်ာက္နဲ႔စထားတဲ့စကားေတြရဲ႕သေဘာက မရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ကို ယူရင္ရႏိုင္တယ္။ စိတ္သဘာ၀ရဲ႕ ျဖစ္ေပၚၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ခ်ဳပ္ေပ်ာက္တဲ့ဘက္ကေန ေပ်ာက္စကားလံုးအဓိပၸာယ္ကို တန္ဖိုးရွိရွိ အသံုးခ်တတ္ရင္ အရာရာရဲ႕အဆံုးသတ္ဟာ လက္စမက်န္ေအာင္ ေပ်ာက္ပ်က္တယ္ဆိုတဲ့ အသိဟာ အစြဲအလမ္းအဆင့္ကို မေရာက္ေစလို႔ တန္ဖိုးရွိတဲ့ စိတ္အဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားတယ္။
ပ်င္းေၾကာဆြဲစိတ္
- စိတ္ခြန္အားမရွိတာ၊ အလုပ္မလုပ္ခ်င္တာ၊ ဘာကိုမွ ဟုတ္တိပတ္တိ စိတ္မ၀င္စားတာ၊ ပ်င္းတိပ်င္းတြဲျဖစ္တာ၊ ပ်င္းရိတာေတြဟာ ပ်င္းေၾကာဆြဲတဲ့ စိတ္ေၾကာင့္ပဲ။
ပ်ပ္၀ပ္စိတ္
- မိမိစိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုမာန္မာနမွ မရွိေၾကာင္း၊ ေထာင္လႊားေမာ္ႂကြားမႈ မရွိေၾကာင္း ျပားျပား၀ပ္ေနေအာင္ ႏွိမ့္ခ်ထားပါတယ္ဆိုတဲ့ ပ်ပ္၀ပ္စိတ္။
ၿပီးကပစ္စိတ္
- စိတ္ပါ၀င္စားမႈ မရွိဘဲ ခိုင္းလို႔သာ လုပ္ေနရတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးနဲ႔ ၿပီးၿပီးေရာ အဓိပၸာယ္ပါ၀င္ေနတဲ့ ၿပီးစလြယ္စိတ္။
ၿပီးေျမာက္စိတ္
- လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ လူသားတာ၀န္အရ မေသမခ်င္း လုပ္ေနရတဲ့အလုပ္ေတြထဲက အလုပ္တစ္ခုကို လံႈ႕ေဆာ္တိုက္တြန္းစိတ္ အကူအညီနဲ႔ ၿပီးေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့လို႔ ၿပီးစီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ၿပီးျပည့္စံုစြာ ၿပီးဆံုးသြားေၾကာင္း မိမိကိုယ္တိုင္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္တဲ့ ၿပီးေျမာက္သြားေစတဲ့စိတ္။
ျပဳက်င့္စိတ္
- ရည္ရြယ္ထားတဲ့အတိုင္း စည္းကမ္းနဲ႔အညီ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ ျပဳလုပ္ေနတဲ့စိတ္။
ျပဳစုစိတ္
- သိစရာရွိတာေတြထဲက သိကိုသိရမယ့္ သဘာ၀သေဘာတရားေတြကို အမွန္အတိုင္းသိႏိုင္ေအာင္၊ အမွန္အတိုင္း လက္ခံႏိုင္ေအာင္ မိမိစိတ္ကို မိမိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ေလ့က်င့္တည္ေဆာက္ေနတဲ့ စိတ္အေနအထား။
ျပဳျပင္စိတ္
ျပဳလုပ္ေသာစိတ္
- စိတ္ဆိုတဲ့သဘာ၀က တစ္ခ်ိန္လံုး တစ္ခုခုကိုအဆက္မျပတ္ ျပဳလုပ္ဖန္တီးေနတယ္။ စိတ္သဘာ၀က လုပ္စရာအလုပ္ မရွိရင္ သက္သာတဲ့အာ႐ံုတစ္ခုခုမွာ အေတြးနဲ႔လြင့္ေမ်ာၿပီး သာယာေနတတ္တယ္။ ဆိုေတာ့ အလုပ္တစ္ခုခုကို ေပးၿပီး ျပဳလုပ္ခိုင္းထားမွျဖစ္မယ္။ မိမိစိတ္ကို ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္ေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး၊ မိမိစိတ္ကို စစ္ေဆးေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳးေတြပဲ။ အဲဒီလို အလုပ္တစ္ခုခု လုပ္စရာ ရွိလာရင္ေတာ့ ေပးတဲ့အလုပ္ကို ျပဳလုပ္ေနတတ္တယ္။ (အသိနဲ႔သတိ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး အားလပ္ခ်ိန္ မရွိေအာင္ စိတ္ကို အလုပ္လုပ္ခိုင္းထားဖို႔ လိုတယ္။)
ျပဴးတူးျပဲတဲစိတ္
- မိမိစိတ္ထဲမွာ အသိနဲ႔ သတိ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ပူးကပ္မႈမရွိဘဲ ကြာဟေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အာ႐ံုေျခာက္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတဲ့ အာ႐ံုတစ္ခုခုက အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ေအာင္ လႈပ္ခါလိုက္လို႔ ႐ုတ္တရက္ ျပဴးတူးျပဲတဲ ျဖစ္တတ္သလို၊ ျပဴးကလူးျပာကလာ၊ ျပဴးတူးေၾကာင္ေတာင္ ျဖစ္ၿပီး ျပဴးတူးပ်ာတာ ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္ပံုစံ။
ေျပၿငိမ္းစိတ္
- စိတ္ကို ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္မႈ အားေကာင္းလာတဲ့အခါမွာ စိတ္ခ်င္း စိတ္ခ်င္း ထိေတြ႕မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္လို႔ ခံစားမႈ အဆင့္ထိ ေရာက္မလာေတာ့ဘဲ စိတ္အစဥ္က ေျပၿငိမ္းေနတာ၊ ေျပျပစ္ေနတာ၊ ေျပလည္ေနတာ၊ ေျပေအးေနတာ၊ ခံစားမႈေတြ ေျပေပ်ာက္ေနတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။