ရဲစြမ္းသတၱိစိတ္
- မိမိဘ၀ကို မိမိ တန္ဖိုးထားတဲ့သူ။ မိမိသိကၡာကို ဘာ့ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္သူ႕ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အပြန္းအရွမခံတဲ့သူမ်ိဳး။ မိမိ ဘ၀တိုးတက္ဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုအခက္အခဲကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွန္တရားအတိုင္း ရင္ဆိုင္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတဲ့သူေတြဆီမွာ ရွိေနတဲ့ စိတ္အဆင့္။
ရဲတင္းေသာစိတ္
- မိမိဘက္က မွန္တယ္လို႔ ယူဆထားတဲ့ေနရာမွာ ေျပာရဲ၊ ဆိုရဲ၊ လုပ္ရဲ၊ ကိုင္ရဲတယ္။ ဂ႐ုမစိုက္တတ္ဘူး။ ဂါရ၀တရားကို ခဏ ေမ့ထားလိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ိုးသားတယ္၊ မလိမ္တတ္ဘူး၊ မညာတတ္ဘူး။ ရဲတင္းျခင္းစိတ္ဆိုတာကလည္း သူ႕အတြက္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ဘူး။ ဟန္ေဆာင္ၿပီး လုပ္ယူေနတာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ဘူး။ သူရဲ႕စ႐ိုက္ကိုက ရဲတင္းတဲ့စိတ္ျဖစ္ေနတာ။
ရဲေဘာ္ရဲဘက္စိတ္
- သူနာတယ္၊ ကိုယ္နာတယ္ မရွိဘူး။ အရာရာဟာ အညီအမွ်ပဲ။ ဘယ္လိုဒုကၡေရာက္ေရာက္ ေအးအတူပူအမွ်ပဲ။ ဘယ္ေလာက္ ခ်မ္းသာ ခ်မ္းသာ ေအးအတူပူအမွ်ပဲ။ တစ္ခုတည္းေသာ စိတ္နဲ႔ အသက္ရွင္ေနၾကတဲ့ တကယ့္ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ေတြရဲ႕ စိတ္အစစ္။ ဒီစိတ္မ်ိဳးက ရွိေတာ့ရွိတယ္ ရွားတယ္။
ရဲရင့္ေသာစိတ္
- သူရဲေကာင္း၊ အာဇာနည္ေတြရဲ႕ေသြးက နီရဲၿပီး ရဲရင့္တယ္။ သူရဲေကာင္း၊ အာဇာနည္ေတြရဲ႕ စိတ္က ရဲရဲေတာက္ေနတယ္။ သူရဲေကာင္း၊ အာဇာနည္ေတြရဲ႕ သတၱိက ရဲ၀ံ့တယ္။
ေရာေထြးေသာစိတ္
- တစ္စံုတစ္ရာနဲ႔ ပူးေပါင္းတဲ့သေဘာမ်ိဳး ပါ၀င္ေနတဲ့ ေရာေထြးစိတ္၊ ေရာေႏွာစိတ္၊ ေရာႁပြမ္းစိတ္၊ ေရာယွက္စိတ္ေတြဟာ တစ္ခုတည္း သီးသန္႔ကြဲျပားၿပီး ခြဲထြက္တာမ်ိဳး မဟုတ္လို႔ တန္ဖိုးေလ်ာ့ေနတဲ့စိတ္။
ေရာ္ရမ္းစိတ္
- ေသခ်ာေရရာမႈမရွိတဲ့ အရာတစ္ခုကို စိတ္ကူးနဲ႔မွန္းဆေနလို႔ တိတိက်က် မျဖစ္တဲ့ စိတ္အေပ်ာ့စား။
႐ိုက်ိဳးစိတ္
- ႐ိုေသေလးစားတဲ့အဆင့္မွာ ေနရာေပးထားတဲ့ မိဘ၊ ဆရာ၊ ပညာရွိေတြရဲ႕ အဆံုးအမ၊ အေျပာအဆို၊ စည္းကမ္းဥပေဒ၊ သတိေပး တားျမစ္ခ်က္ေတြကို တစ္သေ၀မတိမ္း၊ ႐ို႐ိုက်ိဳးက်ိဳး၊ ႐ို႐ိုေသေသ လိုက္နာတဲ့ ပညာယူသူရဲ႕ ႐ိုေသကိုင္း႐ိႈင္းစိတ္။
႐ိုးသားတဲ့စိတ္
- ဒီစိတ္အမ်ိဳးအစားရဲ႕ အဓိပၸာယ္အစစ္က ႐ုိးသားျခင္း၊ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ တည္ၾကည္ျခင္းေတြ ပါ၀င္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ေခတ္ေၾကာင့္ ဒီ႐ိုးသားတဲ့စိတ္က ရွာလို႔ ေတြ႕ႏိုင္ပါေတာ့မလား? တဲ့။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရယ္စရာအျဖစ္ ေျပာၾကတာရွိတယ္။ လူ႐ိုးဆိုတာ သခႋ်ဳင္းမွာပဲ ရွိတယ္တဲ့။
႐ိုးတိုးရိပ္တိပ္စိတ္
- သိသာထင္ရွားစြာ မဟုတ္ဘဲ၊ မသိမသာျဖစ္ျပ၊ ေဖာ္ျပသြားတာကို သတိထားေနလို႔ သိလိုက္ရလိုက္ စိတ္အမ်ိဳးအစား တစ္ခု။ သိေအာင္ သိၾကည့္ေနတဲ့အခါေတြမွာ တစ္ခါတေလ ႐ိုးတိုးရိပ္တိပ္ သိခြင့္ရလိုက္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။ ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္မႈ အားေကာင္းလာရင္ေတာ့ ႐ိုးတိုးရိပ္တိပ္ အဆင့္ကေန သိသာထင္ရွားတဲ့အသိအစစ္ကို ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ျမင္၊ သိျမင္ႏိုင္တယ္။
႐ိုးတိုးရြတစိတ္
- စင္ေပၚမွာသီခ်င္းဆိုေနတဲ့သူ၊ တီဗီြဖန္သားျပင္မွာ ျမင္ရတဲ့သူ၊ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္က အေ၀းႀကီး ျဖစ္ေနေပမယ့္ ျမင္ရ၊ ၾကားရတဲ့ အာ႐ံုနဲ႔ စိတ္ကိုလာထိတာက တစ္ဆင့္ ေနမထိ ထိုင္မသာ ဂနာမၿငိမ္ လႈပ္ရွားသြားတဲ့စိတ္။
႐ိုးေျဖာင့္ေသာစိတ္
- ႐ိုးသားတယ္။ စိတ္ကတစ္ေျဖာင့္တည္းပဲ ထားထားတယ္။ အဲဒီ႐ိုးသားမႈနဲ႔ ေျဖာင့္မတ္မႈကို ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္မွ အထိအပြန္း မခံဘူး။ ျပႆနာျဖစ္လာရင္ မိမိရဲ႕ ႐ိုးသားမႈနဲ႔ ေျဖာင့္မတ္မႈကိုပဲ သက္ေသအျဖစ္ ထုတ္ျပၿပီး ေျဖရွင္းတဲ့ စိတ္ဂုဏ္သိကၡာ။