- ေသးသိမ္ေသာစိတ္
- - ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ စိတ္အေနအထား မဟုတ္ဘူး။ ရည္ရြယ္ခ်က္ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိဘူး။ အရည္အခ်င္း အဆင့္မမီတဲ့ ေသးႏုပ္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
- သဲႀကီးမဲႀကီး ျဖစ္ေနေသာစိတ္
- - ေလာဘစိတ္ ပါ၀င္ေနတာေတာ့ ေသခ်ာေနတယ္။ ေလာဘစိတ္အဆင့္ေတြ တက္ၿပီးရင္း တက္လို႔ စိုးရိမ္ေရမွတ္ ေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ ေလာဘအုပ္စု၀င္ ေဒါသေတြ၊ ေမာဟေတြ သဲသဲမဲမဲ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ပါလာမွာ ေသခ်ာတယ္။ ေလာဘအုပ္စု၀င္ေတြ ျပည့္စံုသြားၿပီဆိုရင္ ရွင္းဖို႔မလြယ္ဘူး။ အပ်က္အစီး အဆံုးအ႐ံႈးေတြလည္း မ်ားလိမ့္မယ္။
- သဲထဲေရသြန္စိတ္
- - သဲထဲကို ေရသြန္ၾကည့္ဖူးလား။ လက္ေတြ႕သြန္ၾကည့္။ ေရကခ်က္ခ်င္း မရွိေတာ့ဘူး။ ေရအရာေလးေတာင္ အၾကာႀကီး မထင္က်န္ရစ္ဘူး။ အလဟႆ ဆံုး႐ံႈးတဲ့သေဘာ။ အဓိပၸာယ္က ေစတနာေကာင္းနဲ႔ အၾကံေပးလည္း လက္မခံဘူး။ ဘယ္ေလာက္ပဲေျပာေျပာ နား၀င္မခံဘူး။ စည္းကမ္းေတြ ဘယ္နည္းနဲ႔ပဲ ျပ႒ာန္း ျပ႒ာန္း မလိုက္နာဘူး။ (သဲထဲေရသြန္ အရာမထင္တဲ့ စိတ္ကိုျဖစ္ေစတဲ့စိတ္။)
- သဲသဲကြဲကြဲ မသိႏိုင္ေသးေသာစိတ္
- - စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အားထုတ္မႈေတြ အဆံုးထိ မေရာက္ေသးလို႔ စိတ္ရဲ႕အေျဖကို သဲသဲကြဲကြဲ မသိေသးတာပဲ။ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း မကုန္ေသးလို႔ ပညာမစံုေသးတာပဲ။ သိတယ္လို႔ ထင္ေနတာကို ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕ မလုပ္ေသးလို႔ သဲသဲကြဲကြဲ အေျဖမထြက္ေသးတဲ့ စိတ္အဆင့္။
- သဲသဲလႈပ္စိတ္
- - ဖံုးဖိလို႔ မရေအာင္ ေပၚလြင္ထင္ရွားေနတဲ့ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားစိတ္။ သာမန္လႈပ္ရွားမႈထက္ ပိုလြန္းေနတဲ့ သဲသဲလႈပ္စိတ္။
- ေသာကမ်ားေသာစိတ္
- - ဖႆေစတသိက္ အထိအေတြ႕က တစ္ဆင့္ ခံစားမႈစိတ္ျဖစ္ၿပီး ခံစားစိတ္မ်ိဳးစံုရဲ႕ ညႇဥ္းဆဲႏွိပ္စက္ အႏိုင္က်င့္တာကို ခံေနရတဲ့စိတ္။
- ေသာေကာေရာေကာစိတ္
- - သပ္သပ္ရပ္ရပ္၊ စနစ္တက်၊ အတည္အခန္႔ မဟုတ္ဘဲ စိတ္အမ်ိဳးအစားေပါင္းစံု ေရာေႏွာေနတဲ့ စည္းမရွိ ကမ္းမရွိ စိတ္အဆင့္။
- သံကြန္ခ်ာ အုပ္ထားေသာစိတ္
- - အာ႐ံုတစ္ခုအေနနဲ႔ ၀င္လာတဲ့ စိတ္ေနာက္ကိုပါသြားၿပီး အေတြးနဲ႔ လြင့္ေမ်ာေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ေစဘဲ စိတ္ကို ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္စိတ္နဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ သတိစိတ္နဲ႔ လႊမ္းအုပ္ထားတဲ့ စိတ္အေနအထား။
- သံေခ်းတက္သလို သံုးမရေတာ့ေသာစိတ္
- - ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
- သံပတ္ကုန္လို႔ ရပ္သြားေသာစိတ္
- - သံပတ္ေပးထားတဲ့ အ႐ုပ္တစ္ခုဟာ သံပတ္အရွိန္ ရွိေနလို႔သာ လႈပ္ရွားလို႔ရတာ။ သံပတ္အရွိန္ ကုန္သြားရင္ ဘယ္လိုလုပ္လုပ္ မလႈပ္ေတာ့ဘူး။ သံပတ္ေပးျခင္း တစ္ခုတည္းကို အားကိုးေနရတဲ့ သေဘာတရားကို နမူနာယူၿပီး မိမိစိတ္ကိုလည္း အသိဉာဏ္ သံပတ္ေပးထားလိုက္မယ္။ အသိဉာဏ္ သံပတ္အရွိန္ မကုန္ေအာင္ သတိဉာဏ္က တစ္ခ်ိန္လံုး သံပတ္ေပးသလို အသိနဲ႔သတိ အျပန္အလွန္ သံပတ္ေပးေနရင္ သံပတ္ကုန္လို႔ ရပ္သြားတဲ့ စိတ္မ်ိဳး ျဖစ္ခြင့္မရွိေတာ့ဘူး။
- သံမဏိစိတ္
- - သံအမ်ိဳးအစားေတြထဲမွာ သံမဏိဟာ သံေခ်းမတက္ဘူး။ တာရွည္ခံတယ္။ အခိုင္ခံ့ဆံုးလို႔ အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ စိတ္အမ်ိဳးအစားေတြထဲမွာလည္း သံမဏိစိတ္ဆိုတာ ဂုဏ္သိကၡာႀကီးတယ္။ တန္ဖိုးႀကီးတယ္။ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ခံ့တဲ့ မယိမ္းမယိုင္ စိတ္ပံုစံ။
- သံမိႈႏွက္သလို စြဲေနေသာစိတ္
- - အရာရာဟာ မတည္ျမဲဘူး။ အျမဲတမ္း ေျပာင္းေရႊ႕ေနတယ္။ အရာရာဟာ စြဲလမ္းၿငိတြယ္ခြင့္ မရွိဘူး။ အပိုင္ယူလို႔ မရဘူး ဆိုတာေတြကို အသိထဲမွာ ျမဲေနေအာင္ သတိထားထားတဲ့စိတ္။ မီးဆိုတာ ေလာင္စာရွိလို႔သာ မီးေလာင္တာလို႔ အတိအက် သေဘာေပါက္တဲ့စိတ္။ စိတ္ထဲမွာလည္း လိုခ်င္တပ္မက္တဲ့ တဏွာေလာင္စာေတြ ရွိေနလို႔သာ စိတ္မီးေလာင္ေနတာဆိုတဲ့ အမွန္တရားကို ယံုယံုၾကည္ၾကည္ လက္ခံထားတဲ့စိတ္။ လိုခ်င္တပ္မက္မႈ ျဖစ္ေစတဲ့ ခံစားမႈေတြ မျဖစ္ေအာင္ ဖႆအထိအေတြ႕ အဆင့္ထဲက ျဖတ္မွ သက္သာမယ္ ဆိုတာကို လက္ေတြ႕သိေနတဲ့စိတ္။ စိတ္ကိုေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္ေနတဲ့ အားထုတ္မႈနဲ႔ သတိထား၊ အသိပြားေနမွသာ ေသခ်ာမယ္လို႔ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ေနတဲ့စိတ္။ အမွန္ကို သိေနတဲ့အသိေတြကို ဘာ့ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မျပင္ေတာ့ဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ထားလိုက္တဲ့စိတ္။