စပ္စုေသာစိတ္
- မထိန္းတတ္ရင္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့အျပင္ ရြံစရာေကာင္းတဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္သြားႏိုင္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစားပါပဲ။ စိတ္ဆိုတဲ့ သဘာ၀ကိုက အရာရာကို စပ္စုတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ သိခ်င္လြန္းအားႀကီးေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို စပ္စုရင္း ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရေတာ့ဘဲ သိသေလာက္ကိုပဲ ခ်ဲ႕ကားၿပီး အတင္းေျပာတဲ့ စိတ္အဆင့္ကို ေျပာင္းေရႊ႕သြားတတ္တယ္။ အတင္းေျပာရာကေန သိမ္ဖ်ဥ္းတဲ့ စကားေတြ ေရာေထြး ေျပာတတ္လာၿပီး မနာလိုတဲ့ စိတ္အဆင့္ထိ ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ စပ္စုစိတ္ေၾကာင့္ မူရင္းစိတ္ကိုပါ ပ်က္စီးသြားေစတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
စမ္းတ၀ါး၀ါးစိတ္
- သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားသင့္တဲ့ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြကို ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ သင္ၾကား ေလ့လာထားတာမ်ိဳး မရွိဘဲ၊ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ရပါတယ္လို႔ လြယ္လြယ္ေျပာတတ္တဲ့သူေတြဟာ တကယ္လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ အေနအထားမ်ိဳးကို ႐ုတ္တရက္ ၾကံဳေတြ႕ၿပီဆိုရင္ ဘာလုပ္လို႔ ဘာကိုင္ရမွန္း မသိဘဲ ေယာင္၀ါး၀ါး ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္အေနအထား။
စမ္းသပ္စိတ္
- လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အရာရာကို စမ္းသပ္သိခ်င္လာတဲ့အရြယ္ ေရာက္လာရင္ ဒါဘာလဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲ၊ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ၊ ဟုတ္လို႔လား စတဲ့ စံုစမ္းမႈနဲ႔အတူ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ခ်င္တဲ့စိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာ သဘာ၀ပါပဲ။ စမ္းသပ္တာခ်င္းအတူတူ ဒီ့အျပင္ေနာက္ထပ္ ဘာရွိဦးမလဲ? လို႔ အေကာင္းဘက္မွာ စမ္းသပ္ရွာေဖြ စူးစမ္းတာကို အားေပးပံ့ပိုး သင့္ေပမယ့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးလို မေကာင္းတဲ့ဘက္မွာ စမ္းသပ္ခ်င္တဲ့စိတ္ကိုေတာ့ တားဆီးသင့္တယ္။
စံုကန္စိတ္
- မိဘနဲ႔သားသမီးၾကား၊ ဆရာနဲ႔တပည့္ၾကား၊ ေက်းဇူးတရားေပးဖူးသူနဲ႔ ယူဖူးသူၾကားမွာ ေက်းဇူးမသိတတ္ဘဲ ႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္း ရက္ရက္စက္စက္ ေဖာက္ျပန္က်ဴးလြန္တဲ့ စိတ္အဆင့္။
စံုစမ္းစိတ္
- ဘယ္သူက ဘာပဲေျပာေျပာ အမွန္ဟုတ္တယ္လို႔ မယူဆနဲ႔ဆိုတဲ့ ကာလာမသုတ္ထဲက အဆံုးအမစကားကို ေလ့လာ သိရွိထားဖူးတဲ့သူဟာ ျမင္သမွ်၊ ၾကားသမွ် ဟုတ္ရဲ႕လားဆိုတဲ့ သံသယစိတ္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္း မယံုဘဲ စံုးစမ္းတယ္။ ေလ့လာရွာေဖြတယ္။
ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတယ္ဆိုရင္ သိခ်င္တဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္သမွ် အစကအဆံုး ခေရေစ့တြင္းက် အေသးစိတ္ စံုစမ္းတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
စံုမက္ႏွစ္သက္စိတ္
- စိတ္အသိထဲမွာ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး၊ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ျဖစ္တဲ့အရာ၀တၳဳ၊ လူ႕အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းဥစၥာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ လူအေပၚမွာ သတ္မွတ္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စိတ္အေနအထား။
စြဲလမ္းစိတ္
- အာ႐ံုနဲ႔ စိတ္နဲ႔ စိတ္ခ်င္းထိေတြ႕တဲ့ အၿငိအတြယ္က တစ္ဆင့္ ခံစားမႈစိတ္ အရွိန္ျပင္းထန္လာၿပီး လိုခ်င္ႏွစ္သက္၊ စြဲျမဲ စြဲၿငိ တြယ္တာ စြဲကပ္ စြဲမက္စြဲလမ္းစတဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္သြားတဲ့ စိတ္အဆင့္။
စြက္ဖက္စိတ္
- ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ အဆင့္ထိ သိရွိတတ္ကၽြမ္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ႂကြား၀ါခ်င္တဲ့စိတ္နဲ႔ လူအထင္ႀကီးေအာင္ မိမိနဲ႔ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆိုင္၊ သိသိ မသိသိ ‘ ၀င္ပါလိုက္ရမွ ’ ဆိုတဲ့ အက်င့္ပါေနတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
စြန္႔ၾကဲေပးကမ္းစိတ္
- ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
စြန္႔ခြာစိတ္
- ေပ်ာ္ရာမွာ မေနနဲ႔ ေတာ္ရာမွာေနဆိုတဲ့ စကားအရ မိမိေရာက္ရွိေနတဲ့ေနရာ လုပ္ေနတဲ့အလုပ္အကိုင္စတဲ့ အေနအထားေတြက ဘယ္ေလာက္ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္လုပ္ တိုးတက္မႈ မရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အေျဖက ေထာင့္ေပါင္းစံုက ထြက္ေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ တစ္ရြာမေျပာင္း သူေကာင္း မျဖစ္ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း ေတာ္ရာမွာေနဖို႔ ေပ်ာ္ရာကို စြန္႔ခြာတဲ့ စိတ္အေနအထား။
စြန္႔စားစိတ္
- လိုခ်င္တဲ့ဆႏၵတစ္ခု ျပည့္ဖို႔အတြက္၊ ျဖစ္ခ်င္တာ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ စြန္႔စားမွ ရမယ္ဆိုတဲ့ အေျဖတစ္ခုတည္းပဲ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသခ်င္ေသပါေစ စြန္႔စားမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ စြန္႔စားစိတ္။
စြန္႔ပစ္စိတ္
- ေရေသာက္ခ်င္ေနတဲ့ စိတ္က အရမ္းဆာေလာင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ခြက္က တစ္ခြက္တည္းရွိတယ္ ဆိုပါစို႔။ ရွိတဲ့ခြက္ကလည္း ေကာ္ဖီ၊ အခ်ိဳရည္စတဲ့ လက္က်န္အနည္းငယ္ ရွိေနတယ္ဆိုပါစို႔။ ဘာလုပ္မလဲ? ခြက္ထဲက လက္က်န္ကို စြန္႔ပစ္မလား?
ေရအငတ္ခံမလား? (စြန္႔ပစ္သင့္တဲ့စိတ္တစ္ခုကို ဖက္တြယ္သိမ္းပိုက္ထားရင္ ပုပ္သိုးေဆြးျမည့္ညစ္ပတ္ၿပီး အမိႈက္အဆင့္ ေရာက္ေနတဲ့စိတ္က စိတ္ေရာဂါဆိုးေတြ ေပးလိမ့္မယ္။)