- လိပ္ပတ္လည္သြားေသာစိတ္
- - သိခ်င္ေနတဲ့အေၾကာင္းအရာတစ္ခုရဲ႕ အေျဖကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း နားလည္သေဘာေပါက္သြားတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
- လိပ္ျပာသန္႔ေသာစိတ္
- - မိမိလႈပ္ရွားလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြဟာ လူ႔စည္းကမ္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာမ်ိဳးေတြ၊ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းကို ထိခိုက္ေစတာမ်ိဳးေတြ၊ တစ္စံုတစ္ေယာက္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ လႊမ္းမိုး ၀ါဒျဖန္႔ေနတာမ်ိဳးေတြ မပါဘူးဆိုတာ ေသခ်ာတယ္လို႔ အာမခံရဲရမယ္။ သက္ေသ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံု ေဖာ္ျပၿပီး မိမိမွားေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္စြပ္စြဲလာရင္လည္း မိမိကသာ တကယ္မွားေနတယ္ဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္းျပင္ဖို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္စိတ္။
- လုပ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနေသာစိတ္
- - “ ဒုကၡေတြထဲက လြတ္ေျမာက္ခ်င္ရင္ ဒီလိုက်င့္ရတယ္ေဟ့! ”လို႔ စာေပက်မ္းဂန္နဲ႔လည္း ညီေနမယ္။ ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕ က်င့္ၾကံအားထုတ္ေနၾကသူေတြရဲ႕ က်င့္စဥ္နည္းလမ္းေတြနဲ႔လည္း ညီေနမယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႕သိက်င့္ ၾကည့္တဲ့အခါမွာလည္း က်င့္ႏိုင္သေလာက္ က်င့္ေနသမွ် ဒုကၡကလြတ္ေျမာက္ေနတာကို ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳေနရင္ေတာ့ ဒီက်င့္စဥ္အတိုင္းပဲ အားထုတ္ေနေတာ့မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီး မပ်က္မကြက္ အားထုတ္ျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ေနတဲ့စိတ္။
- လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ ပီျပင္ေသာစိတ္
- - ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
- လုပ္လီလုပ္လဲ့စိတ္
- - စိတ္တစ္ခုကို စတင္တည္ေဆာက္ကတည္းက အယူအဆ အေျခခံဟာ မွားေနေတာ့ ခိုင္ျမဲတည္တံ့ မွန္ကန္မႈမရွိတဲ့ အေျခခံ စိတ္အမွားေတြေပၚမွာ ထပ္ဆင့္ပြား ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္ေတြဟာလည္း ၾကာေလယိုင္ေလ မခိုင္ျမဲေလ လႈပ္ေလျဖစ္ေနမယ့္ စိတ္ပံုစံမ်ိဳး။
- လမ္းမွန္ကမ္းမွန္စိတ္
- - မိမိစိတ္ကို မိမိေမး၊ အျမဲတမ္းစစ္ေဆး။ လူ႔စည္းကမ္း၊ စိတ္စည္းကမ္း၊ မွန္ကန္တဲ့ က်င့္စဥ္စည္းကမ္းေတြနဲ႔ ညီ၊ မညီ။ တစ္ထပ္တည္း ကိုက္ညီေနတာ ေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ လမ္းမွန္ကမ္းမွန္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္တပ္လိုက္တဲ့ စိတ္အေနအထား။
- လမ္း႐ိုးလမ္းေဟာင္း အယူအဆအတိုင္းေနေသာစိတ္
- - အရင္လိုရင္ လမ္းအိုလိုက္ဆိုတဲ့ စကားက သူ႕တန္ဖိုးနဲ႔သူ ရွိေနဆဲဆိုေတာ့ ရွိသင့္တဲ့ေနရာမွာ၊ ရွိသင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ရွိသင္တဲ့ စိတ္တစ္ခုပါပဲ။
- လိမ္ညာစိတ္
- - လိမ္ညာစားေသာက္ၿပီး ဘ၀ကိုရပ္တည္ေနတဲ့ အေခ်ာင္သမား လူလိမ္ေတြဟာ လိုခ်င္တာကို ရေအာင္ယူဖို႔ စိတ္ထဲကို လိမ္ေကာက္တဲ့အသိ၊ လိမ္လည္ လွည့္ျဖားတဲ့အသိေတြ ထည့္ထားရတယ္။
- လိမ္ဖည္ဖည္စိတ္
- - တည့္တည့္မတ္မတ္၊ ေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း မျဖစ္ဘဲ ရြဲ႕ေစာင္း လိမ္ဖည္ေနတဲ့စိတ္။
- လိမၼာေသာစိတ္
- - လိမၼာေရးျခားရွိတဲ့သူေတြရဲ႕ စိတ္အစဥ္ဟာ လိမၼာတယ္၊ လိမၼာပါးနပ္တယ္။ လိမၼာျခင္း အဓိပၸာယ္ရဲ႕ စည္း၀ိုင္းထဲမွာ လိမၼာတဲ့စိတ္နဲ႔ ရပ္တည္တယ္။
- လံုလံုလဲလဲ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္စိတ္
- - ဒုကၡထဲက လြတ္ေျမာက္ခ်င္ရင္ တပ္မက္လိုခ်င္ေနတဲ့ တဏွာေလာဘစိတ္ကို ျဖတ္ရမယ္။ တဏွာစိတ္ မျဖစ္ေအာင္ ခံစားမႈမွန္သမွ် ျဖတ္ပစ္ရမယ္။ ခံစားမႈျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းက ဖႆေစတသိက္ေၾကာင့္ပဲ။ စိတ္ကိုလာထိတဲ့ ကိစၥဆိုေတာ့ အာ႐ံုေျခာက္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဖႆေစတသိက္နဲ႔ စိတ္ခ်င္း ထိေတြ႕တဲ့ေနရာမွာ သတိထားၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ သိမွတ္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းဟာ လံုေလာက္တယ္။ ျပည့္စံုတယ္။ အႏၲရာယ္စိတ္ေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ျဖတ္ေတာက္ ၿပီးသား ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္အဓိပၸာယ္ပဲ။