အက်င့္သိကၡာေစာင့္ထိန္းေသာစိတ္
- ဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ တူညီတဲ့ စိတ္အရည္အခ်င္းရဖို႔ သတိစိတ္နဲ႔ အသိစိတ္ လိုအပ္တယ္။
အက်ဥ္းက်ေနေသာစိတ္
- စိတ္နဲ႔ေစတသိက္ရဲ႕သေဘာ သဘာ၀တရားေတြကို သိတဲ့အသိအားနည္းေနလို႔ မိမိစိတ္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ အက်ဥ္းခ်လိုက္တဲ့ သေဘာ။ စိတ္ဒုကၡ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ စိတ္အက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ စိတ္ေတြပဲ။ ဒုကၡမီးေလာင္ေစတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ေလာင္စာ ခံစားမႈမ်ိဳးစံုနဲ႔ ဆာေလာင္ မြတ္သိပ္ေနတဲ့ တဏွာစိတ္ေလာင္စာေတြကို ဖယ္ရွားႏိုင္ရင္ စိတ္အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ဒုကၡက လြတ္ေျမာက္မွာပဲ။
အက်ည္းတန္ေသာစိတ္
- အက်ည္းတန္တယ္ဆိုတာ အ႐ုပ္ဆိုးတာ၊ မလွတာပဲ။ စိတ္မလွတဲ့ စိတ္႐ုပ္ဆိုးသူေတြရဲ႕ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အက်ိတ္အခဲျဖစ္ေနေသာစိတ္
- လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အက်ိတ္တစ္ခုခုေတြ႕ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ အရိပ္လကၡဏာပဲလို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ေလ့ရွိတယ္။ စိတ္ထဲမွာလည္း အက်ိတ္အခဲ တစ္ခုျဖစ္ေနရင္ မေက်နပ္တဲ့၊ ေဒါသထြက္တဲ့၊ ေပါက္ကြဲတဲ့အဆင့္ေရာက္သြားၿပီး စိတ္ကင္ဆာျဖစ္ေတာ့မယ့္ စိတ္အဆင့္။
အက်ပ္ကိုင္တတ္ေသာစိတ္
- ကိုယ္ပိုင္အရည္အခ်င္း မရွိသူေတြကို သားေကာင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူမုဆိုးေတြက လစ္ရင္လစ္သလို ထုတ္သံုးတဲ့ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အက်ပ္ေတြ႕ေနေသာစိတ္
- ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတာ အေျဖမထြက္ေသးခင္ စိတ္ထဲမွာ အက်ပ္အတည္းျဖစ္ၿပီး စိတ္အက်ပ္႐ိုက္ေနတဲ့သေဘာ။ လူ႔သေဘာ၊ လူ႔သဘာ၀နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတ နည္းပါးလြန္းသူေတြအားလံုးဟာ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းၾကားထဲမွာ ေလာကဓံ ရွစ္ပါးရဲ႕ ႐ိုက္ခ်က္နဲ႔ေတြ႕တိုင္း ျဖစ္ေနက် စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အက်ယ္တ၀င့္ရွင္းျပခ်င္ေနေသာစိတ္
- စိတ္ရဲ႕ႏွိပ္စက္မႈေတြ၊ ဘ၀သစ္တစ္ဖန္ျပန္ျဖစ္မႈေတြ၊ သံသရာထဲက ႐ုန္းထြက္လို႔ မရေသးတာေတြဟာ စိတ္ ေစတသိက္ေတြေၾကာင့္ပဲဆိုတာ သိေစခ်င္တယ္။ မိမိခႏၶာကိုယ္ရဲ႕သေဘာေတြကို အမွန္အတိုင္း မသိၾကလို႔ပဲဆိုတာကို သိေစခ်င္တယ္။ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ဒုကၡေရာက္ေနတာေတြ သက္သာသြားေအာင္ ကူညီခ်င္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အၾကားအျမင္မ်ားေသာစိတ္
- စားေရးသူေပါင္းစံုရဲ႕ အခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွာေဖြေလ့လာ ေရးသားျပဳစုခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးစတဲ့ လူေတြထဲက လူေတြအေၾကာင္း၊ စိတ္ေတြအေၾကာင္း၊ ေထာင့္ေပါင္းစံုက ေရးထားၾကတယ္။ မိမိက တစ္ထိုင္တည္းဖတ္ၿပီး သိၾကည့္လိုက္႐ံုပဲ။ အၾကားအျမင္ အသိဗဟုသုတႂကြယ္၀ တတ္ကၽြမ္းသူေတြ ေျပာဆိုခဲ့ၾကတဲ့ အသံေတြထဲမွာ ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးစတဲ့ လူေတြထဲက လူေတြအေၾကာင္း၊ စိတ္ေတြအေၾကာင္း၊ ေထာင့္ေပါင္းစံုကေန ေျပာၾကတယ္။ မိမိက တစ္ထိုင္တည္းနားေထာင္ၿပီး သိၾကည့္လုိက္႐ံုပဲ။ မ်က္စိဖြင့္ နားစြင့္ၿပီး စာေတြဖတ္ခဲ့သမွ်၊ နားေထာင္ခဲ့သမွ် ဗဟုသုတေတြကို ဆင္ျခင္သံုးသပ္ ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕ သိက်င့္ၾကည့္ရင္ အၾကားအျမင္မ်ားတဲ့ စိတ္ပိုင္ရွင္ျဖစ္ၿပီ။
အၾကံတူရန္သူစိတ္
- ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
အၾကံအဖန္စိတ္
- လိုခ်င္တာကို အျမန္ဆံုးရေအာင္ယူႏိုင္ဖို႔ အလြယ္ဆံုးနည္းကို ထုတ္သံုးေနတဲ့စိတ္။
အၾကံအိုက္ေနေသာစိတ္
- ေရေသာက္ခ်င္လြန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရခပ္မယ့္ခြက္ထဲမွာ ဘာမွန္းမသိတာေတြ လက္က်န္ရွိေနရင္ ဖယ္ရွားသြန္ပစ္ၿပီး ခပ္ေသာက္မွသာ ေရအရသာကို ရရွိမွာပါ။ ခြက္ထဲက လက္က်န္ေတြကို မဖယ္ထုတ္ဘဲ ေရခပ္ေသာက္ေနရင္ ေရအစစ္ကို မရႏိုင္ပါဘူး။ မိမိစိတ္ထဲမွာလည္း လက္က်န္ စိတ္အေဟာင္းေတြ၊ လုပ္ေနက် သီအိုရီအေဟာင္းေတြ အကုန္လံုး ဖယ္ထုတ္ပစ္လိုက္ရင္ စိတ္အသစ္ေတြရၿပီး အၾကံအိုက္ေနတဲ့ စိတ္ေတြလည္း လန္းဆန္းသြားလိမ့္မယ္။