၀ူး၀ူး၀ါး၀ါးစိတ္
- ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ေနရာကို ကမူ႐ႈးထိုးေရာက္လာၿပီး ျပႆနာ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ေၾကာင္းရာဇစ္ျမစ္ကို အေသအခ်ာ ေမးျမန္း စံုစမ္းတာေတြ မလုပ္ဘဲ ေျပာခ်င္ရာေတြေျပာ စြပ္စြဲခ်င္ရာေတြ စြပ္စြဲၿပီး တစ္ဖက္သတ္ ဆံုးျဖတ္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ၀ူး၀ူး၀ါး၀ါး စိတ္အေနအထား။
ေ၀ငွခ်င္ေသာစိတ္
- မိမိမွာရွိတဲ့ အထဲက တစ္ဖက္သားကို ေ၀စားမွ်စား ေပးေ၀ခ်င္ေနတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာစိတ္အမ်ိဳးအစား။
ေ၀ဒနာစိတ္
ေ၀ဖန္တတ္ေသာစိတ္
- မိမိမလုပ္ႏိုင္တဲ့ အလုပ္ေတြကို ေရွ႕ေဆာင္ၿပီး အားႀကိဳးမာန္တက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့သူကို အမွား အမွန္ ေထာက္ျပေ၀ဖန္ ေပးျခင္းျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။ (လူဆိုတဲ့ အမ်ိဳးက မွားတတ္ၾကတယ္။ တစ္ခါတေလ မိမိမွားေနတာကို မိမိကိုယ္တိုင္ သတိမထားမိလို႔ မသိတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အျပဳသေဘာနဲ႔ အမွားကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္တတ္တဲ့ စိတ္အရည္အခ်င္းကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံႀကိဳဆိုရမယ္။)
ေ၀့လည္လည္ျဖစ္ေနေသာစိတ္
- ေ၀့၀ိုက္ေနတဲ့စိတ္၊ ေ၀့လည္ေၾကာင္ပတ္စိတ္။ ဒီစိတ္အမ်ိဳးအစားသံုးခုလံုးဟာ တိက်ေသခ်ာမႈ လံုး၀မရွိဘဲ ဘယ္ေနရာမွာမွ အသံုးမ၀င္တဲ့ အေပါစား၊ အညံ့စား စိတ္ေတြပါပဲ။
၀ံသာႏုရကၡိတစိတ္
- မိမိႏိုင္ငံ၊ မိမိလူမ်ိဳးကို ခ်စ္တဲ့၊ တန္ဖိုးထားတဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ အမ်ိဳးအစား။
၀ိုးတ၀ါးျဖစ္ေနေသာစိတ္
- မ်က္စိမႈန္ေနရင္ ဘာကိုမွ သဲသဲကြဲကြဲ မျမင္ရေတာ့ဘူး။ စိတ္အသိဉာဏ္ အားနည္းေနရင္၊ အသိ-သတိ အားနည္းေနရင္၊ အာ႐ံုေျခာက္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသမွ် စိတ္ေတြကို အမွားအမွန္ ကြဲကြဲျပားျပား၊ ခြဲခြဲျခားျခား မသိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီအဆင့္ ေရာက္သြားရင္ စိတ္ေပါင္းစံုရဲ႕ ႏွိပ္စက္မႈကို ခံရၿပီသာမွတ္ေတာ့!
၀င္စားေနေသာစိတ္
- မိမိလက္ရွိ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ထဲမွာ စိတ္၀င္စားေနမွန္း မိမိကိုယ္တိုင္ သတိထားမိေနတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။ (ဒီလိုသာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ သိေနေအာင္ သိႏိုင္တဲ့ အားထုတ္မႈရွိရင္ ဒုကၡထဲက လြတ္ေျမာက္ႏိုင္တဲ့နည္းကိုပါ ရွာေတြ႕ၿပီးသား ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္။)
၀င္စြက္ဖက္စိတ္
- ေနရာတကာ ပါခ်င္တဲ့သူမွာ ရွိေနတတ္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။ ျပႆနာတစ္ခုခုျဖစ္ရင္ ေက်နပ္နပ္၊ မေက်နပ္နပ္ ၀င္ၿပီး စြက္ဖက္လိုက္ရမွ။ တကယ္ ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေရာ ရွိလို႔လား? ဆိုျပန္ေတာ့လည္း တိတိက်က် သိတာ၊ ဟုတ္တိပတ္တိ မရွိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ၾကားဖူးနား၀ေတြ မ်ားေနၿပီး မိမိကိုယ္မိမိ တကယ္သိေနသလိုလို ထင္ေနတဲ့စိတ္နဲ႔ ေနရာတကာ ၀င္စြက္ဖက္ခ်င္တဲ့ စိတ္ျဖစ္သြားတာ။
၀င္ဆံ့စိတ္
- လူအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြထဲက လူေတြထဲမွာ ၀င္တိုးလို႔ရတဲ့ စိတ္အရည္အခ်င္း။
၀င္ေလထြက္ေလကို ႐ႈမွတ္ေသာစိတ္
- ပထမဆံုး ၀င္တဲ့ေလကို ႐ွဴသြင္းေတာ့မယ့္ စိတ္အရင္ျဖစ္တာကို သတိထားမိေအာင္ သိၾကည့္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေလကို ႐ွဴသြင္းတယ္။ ႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ပထမ႐ွဴသြင္းမယ္လို႔ ျဖစ္တဲ့စိတ္က မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာ သိေအာင္သိၾကည့္တယ္။ ႐ွဴသြင္းတဲ့ေလက ႏွာေခါင္း၀က တစ္ေနရာရာကို ထိေနတာ သိေနတယ္။ ထိေနတဲ့ေနရာမွာ ႐ွဴသြင္းတဲ့ေလက ရပ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ ဆက္တိုက္ ေရြ႕လ်ားေနသလို၊ သိၾကည့္တဲ့ စိတ္အသိကလည္း ရပ္မေနဘဲ ဆက္တိုက္ေရြ႕လ်ားၿပီး လိုက္သိေပးေနတယ္။ ထိတဲ့ေနရာတစ္ခုတည္းကို သိၾကည့္ေနရင္းနဲ႔ ထိတဲ့ေလရယ္၊ သိၾကည့္တဲ့အသိရယ္၊ ႏွစ္ခုလံုး ဆက္တိုက္ မရွိေတာ့တာကို သိမွတ္ေနတဲ့ သိမွတ္စိတ္ရဲ႕ စိတ္အလုပ္။
(၀င္ေလထြက္ေလကို ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္ေနရင္းနဲ႔ အရာရာဟာ ခဏေလးအတြင္းမွာ မရွိေတာ့တဲ့ သဘာ၀သေဘာတရားကို သိရွိႏိုင္တယ္။)