နားရည္၀စိတ္
- ၾကားေနက်စကားေတြ ၾကားရပါမ်ားလာရင္ နားယဥ္ၿပီး ၾကားဖူးနား၀ ျဖစ္လာတာကို မိမိကိုယ္တိုင္ ၾကားေနက်စကားရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို သိေနၿပီလို႔ ယူဆလာတတ္ၾကတယ္။ သိေနၿပီလို႔ ယူဆတဲ့အဆင့္ကေန ၾကားေနက်စကားေတြကို လုပ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနၿပီလို႔ တစ္ဆင့္ တက္ၿပီး မိမိကိုယ္မိမိ ထင္သြားရင္ေတာ့ စိုးရိမ္ေရမွတ္ေက်ာ္လာတာပဲ။ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် လက္ေတြ႕သိက်င့္မႈမပါဘဲ ၾကားဖူးနား၀ အသိနဲ႔ ေလာကဓံရွစ္ပါးကို ေအးေအးေဆးေဆး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေျဖရွင္းႏိုင္ပါ့ မလားလို႔ စမ္းသပ္ၾကည့္ရင္ နားရည္၀စိတ္ရဲ႕ မျပည့္စံုတဲ့ အရည္အခ်င္းကို သိလိမ့္မယ္။
နားလွည့္ပါး႐ိုက္စိတ္
- တစ္ဘက္သား ယံုၾကည္စိတ္ခ်ႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ စည္း႐ံုးနည္းမ်ိဳးေပါင္းစံုနဲ႔ အခ်ိန္ယူ ျဖားေယာင္းေသြးေဆာင္ သိမ္းသြင္းၿပီး ေသခ်ာၿပီဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ တစ္ခ်က္တည္း အပိုင္ၾကံ လွည့္ပတ္သြားတဲ့ စိတ္ပံုစံ။
နားေ၀တိမ္ေတာင္စိတ္
- ကႀကီးေျပာတာလည္း မွန္ေနသလိုလိုပဲ။ ခေခြးေျပာတာက်ေတာ့လည္း မွားတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရျပန္ဘူး။ ဘယ္လိုလုပ္ မလဲ? ဘယ္ဟာအမွန္လဲ? ဘယ္ဟာကို အမွန္လို႔ လက္ခံရမွာလဲ? ေ၀ခြဲလို႔မရဘူးျဖစ္ေနတာဟာ အမွန္နဲ႔အမွားကို ခြဲျခား သံုးသပ္ ဆင္ျခင္ႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္အသိဉာဏ္ စြမ္းအားမရွိတဲ့သူေတြရဲ႕ ဟိုေယာင္ေယာင္ ဒီေယာင္ေယာင္ နားေ၀တိမ္ေတာင္စိတ္။
နိမိတ္ျပစိတ္
- စိတ္အလ်ဥ္ရဲ႕ စိတ္အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းေရႊ႕ျဖစ္စဥ္သေဘာကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အာ႐ံုေျခာက္ပါးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စိတ္တစ္ခု ၀င္ခြင့္ရလာတဲ့အခါမွာ ၀င္ခြင့္ရတဲ့အာ႐ံုတစ္ခုဟာ စိတ္နဲ႔စိတ္ခ်င္း ထိေတြ႕ၿပီး မူလ ဘ၀င္စိတ္အေနအထားကို လႈပ္ရွားသြားေစတယ္။ ဒါဟာ စိတ္တစ္ခု ၀င္လာၿပီဆိုတဲ့ နိမိတ္ကို ျပတာပဲလို႔ ယူဆၾကည့္တယ္။ လႈပ္ရွားမႈ နိမိတ္ျပအဆင့္မွာ ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ရင္ စိတ္အလ်ဥ္ရဲ႕ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းေရႊ႕ျဖစ္စဥ္ဟာ ျဖစ္ခြင့္မရွိေတာ့ဘူး။ ဆိုေတာ့ စိတ္ထဲကို စိတ္တစ္ခု၀င္လာတဲ့ နိမိတ္ျပစိတ္အဆင့္ကို သတိထား ေစာင့္ၾကည့္သင့္တယ္။
နီးစပ္ေသာစိတ္
- အာ႐ံုကို သိၾကည့္ေနတဲ့ စိတ္နဲ႔၊ သိမွန္းသိေနတဲ့စိတ္၊ ဒီႏွစ္ခုဟာ နီးစပ္လြန္းစြာ ဆက္ႏြယ္မႈရွိေနတယ္။ သိမွန္းသိေနတဲ့ စိတ္ရဲ႕ သိၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီး ေနာက္ထပ္သိစရာကို ဆက္ၿပီး သိေနတဲ့ စိတ္ရယ္၊ သိစရာရွိတာ သိေနတာကို ထပ္ဆင့္ သိမွန္း သိေနတဲ့ စိတ္ရယ္၊ အဲဒီသိမႈေတြဟာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု နီးစပ္လြန္းစြာ ပူးကပ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုစီ။ ၿပီးေတာ့ တစ္ခုၿပီးမွသာ ေနာက္တစ္ခု ျဖစ္ခြင့္ရေနၾကတာ။
ႏုပ်ိဳစိတ္
- ေလာကနဲ႔ လူေတြရဲ႕ စိတ္ပ်က္စရာအေၾကာင္းေတြ၊ စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ေတြရဲ႕ အံ့ၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ႏွိပ္စက္ ညႇဥ္းဆဲတတ္တဲ့အေၾကာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေလ့လာရေသးတဲ့၊ လံုး၀အသံုးမခ်ရေသးတဲ့၊ လံုး၀လတ္ဆတ္ လန္းဆန္းေနတဲ့၊ ခံစားမႈတစ္စံုတစ္ရာ ဒဏ္ရာ ဒဏ္ခ်က္ေတြ မရွိေသးတဲ့ ႏုႏုနယ္နယ္ ပ်ိဳပ်ိဳရြယ္ရြယ္ စိတ္အသစ္။