- လက္ေပါက္ကတ္ေသာစိတ္
- - ဒုကၡေရာက္ေနမွန္း သိလို႔ ေဘးကေစတနာနဲ႔ အၾကံေပးေနတာကို သိေပမယ့္ (ေက်းဇူးတင္ပါတယ္လို႔ မေျပာခ်င္တာနဲ႔) လက္ခံခ်င္သလိုလို၊ လက္မခံခ်င္သလိုလို၊ ေပကတ္ကတ္ လုပ္ေနတဲ့ စိတ္အေနအထား။
- လက္ပြန္းတတီးေနခ်င္စိတ္
- - သူစိမ္းေတြလို မေခၚမေျပာ မဟုတ္ဘဲ၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုဆက္ဆံၿပီး နီးနီးကပ္ကပ္ေနခ်င္တဲ့ စိတ္ပံုစံ။
- လက္ရဲဇက္ရဲစိတ္
- - ဘာပဲလုပ္လုပ္ စဥ္းစားတာေတြ၊ ေတြးေတာခ်င့္ခ်ိန္တာေတြ မရွိဘဲ၊ အေၾကာက္အရြံ႕မရွိ၊ ေျပာစရာရွိရင္လည္း ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား၊ ေျပာရဲဆိုရဲ၊ လုပ္စရာရွိရင္လည္း ရဲရဲတင္းတင္း၊ လုပ္ရဲကိုင္ရဲရွိတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
- လက္ရည္တစ္ျပင္တည္းထားေသာစိတ္
- - လူတန္းစား ခြဲျခားျခင္း မရွိ၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး၊ တစ္ခုတည္းေသာ စိတ္အမွန္ကို ထားေပးၿပီး ဆက္ဆံတယ္။ လုပ္ကိုင္တယ္။ မွ်မွ်တတ၊ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ လူတိုင္းအေပၚမွာ တစ္ေျပးညီထားထားတဲ့ စိတ္အေနအထား။
- လက္ေရွာင္တတ္ေသာစိတ္
- - လူသားမဆန္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား တစ္ခုပါပဲ။ ဘယ္လိုျပႆနာပဲ တက္တက္ ၀ိုင္း၀န္း ကူညီေဖးမေပးခ်င္တဲ့စိတ္ မရွိဘူး။ စာနာညႇာတာ ပံ့ပိုးေပးခ်င္တဲ့ စိတ္မရွိဘူး။ ဘယ္သူက ဘယ္လိုထင္ထင္ မိမိနဲ႔မဆိုင္သလို သိသိ သာသာႀကီး ေရွာင္ဖယ္ေနတတ္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
- လက္လြတ္စပယ္လုပ္တတ္ေသာစိတ္
- - မိမိနဲ႔ပတ္သက္ေနတဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မပတ္သက္တဲ့ကိစၥပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပႆနာတစ္ခု ေပၚလာရင္ ၿပီးၿပီးေရာ! ျမန္ျမန္ၿပီး ေအးေရာ! မိမိလက္ကလြတ္ ႁပြတ္! မိမိဆီမွာ ျပႆနာတစ္ခုကို အၾကာႀကီး မထားထားဘဲ ျမန္ျမန္လႊတ္ခ်လိုက္ၿပီး အရာရာကို ေပါ့ေပါ့ေလး သေဘာထားတဲ့စိတ္။
- လက္လြယ္ေသာစိတ္
- - ေပးစရာရွိရင္ ေတြးေတာ စဥ္းစားမေနေတာ့ဘဲ အလြယ္တကူ ရက္ရက္ေရာေရာ ေပးကမ္းတတ္တဲ့ စိတ္ပံုစံ။ ေပးလိုက္တဲ့ ပစၥည္းေတြေပၚမွာလည္း သံေယာဇဥ္တို႔၊ စြဲလမ္းတာတို႔၊ ႏွေျမာတြန္႔တိုတာတို႔ မရွိဘဲ အေပးအကမ္း လြယ္ကူတဲ့စိတ္။
- လက္လြတ္ဆံုး႐ံႈးသြားေသာစိတ္
- - ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အသိစိတ္ထဲမွာ အပယ္ေလးဘံု၊ လူ႔ဘံုတစ္ခု၊ နတ္ျပည္က ေျခာက္ခု၊ ျဗဟၼာဘံုက ႏွစ္ဆယ္၊ စုစုေပါင္း ၃၁ ဘံုရွိတယ္လို႔ လက္ခံထားတယ္။ ဘယ္ဘံုမွာရွိရွိ ၃၁ ဘံု ဒုကၡသံသရာထဲမွာ ရွိေနသေရြ႕၊ ဒုကၡက မလြတ္ေျမာက္ေသးဘူးလို႔လည္း သေဘာေပါက္ထားၾကတယ္။ သံသရာက လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း တရားကိုလည္း လူဘံုထဲက လူအျဖစ္နဲ႔သာ အားထုတ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားၾကတယ္။ မေသခင္ လူျဖစ္ခြင့္ရွိေနတုန္း ဒုကၡက လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း က်င့္စဥ္ကို အားမထုတ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ လက္လြတ္ဆံုး႐ံႈးမႈက အႀကီးက်ယ္ဆံုးပဲ။ (ေနာက္ဘ၀ဆိုတာ မေသခ်ာဘူးေနာ္။)
- လက္ေလွ်ာ့လိုက္ေသာစိတ္
- - မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာ ေသခ်ာသြားရင္ စိတ္ေလွ်ာ့ လက္လႊတ္လိုက္တဲ့ စိတ္အေနအထား။ ေဆး႐ံုထဲက ခြဲစိတ္ခန္းထဲမွာ လူနာရဲ႕ေရာဂါ သက္သာေအာင္ အစြမ္းကုန္ ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ကုသေနၾကေပမယ့္ လူနာရဲ႕ေရာဂါကိုက ကုမရေအာင္ ကၽြမ္းေနၿပီဆိုတာကို အတိအက် သိလုိက္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ လက္ေလွ်ာ့လုိက္တဲ့စိတ္။ လက္လႊတ္လိုက္တဲ့စိတ္ကို လက္ခံ အတည္ျပဳ လိုက္ရတယ္။ (လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ရွင္ေအာင္ျပန္လုပ္ေပးလို႔မ်ား သတိလက္လြတ္ ေျပာဆိုမိရင္ ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ လူေတြအကုန္လံုးအတြက္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္႐ံုပဲရွိမယ္။ ျဖစ္တတ္တဲ့ သဘာ၀ သေဘာတရားေတြကို ႀကိဳတင္ သေဘာေပါက္ထားရင္ေတာ့ လက္ေလွ်ာ့ လိုက္ရတာခ်င္း အတူတူ သတိနဲ႔အသိ ရွိတဲ့လူက သက္သာမယ္။)
- လက္သင့္ရာစားေတာ္ေခၚတတ္ေသာစိတ္
- - ေကာင္းတဲ့ေနရာဆိုရင္ မိမိနဲ႔အဆင္ေျပတဲ့သူကိုသာ ေနရာေပးခ်င္တဲ့ စိတ္ကူးအစီအစဥ္ ရွိႏွင့္ၿပီးသား စိတ္အေနအထား။