ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာစိတ္
- ခႏၶာကိုယ္ထဲက အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ နားရယ္၊ ဦးေႏွာက္ရယ္၊ ႏွလံုးရယ္၊ ေစတသိက္ရယ္၊ အခ်ိတ္အဆက္ ျဖစ္ေနတာကို ဆင္ျခင္ၾကည့္တယ္။ က်ယ္ေလာင္တဲ့ အသံတစ္ခုကို နားကၾကားတယ္၊ ၾကားသိစိတ္ျဖစ္တယ္၊ ၾကားသိစိတ္က တစ္ဆင့္ ဘာသံလဲ ! လို႔စံုစမ္းတယ္။ ခံစားၾကည့္တယ္။ ဗံုးေပါက္သံလို႔ သတ္မွတ္လုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ႏွလံုးခုန္တာေတြ ျမန္လာတယ္။ ဘာေတြျဖစ္ကုန္ၿပီလဲ ! ဆိုတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ တုန္လႈပ္မႈေတြ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ထပ္ဆင့္ပြား စိတ္ေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ကုန္တယ္။
ခ်ိတ္တိတ္တိတ္စိတ္
- မိမိျဖစ္ေစခ်င္တာကို တိုက္႐ိုက္ပြင့္လင္းစြာ မေျပာဘဲ တစ္ဖက္သား သိႏိုင္ေလာက္တဲ့ ဥပမာ စကားလံုးသံုးၿပီး သြယ္၀ိုက္ ေျပာတဲ့အခါမွာ ျဖစ္တဲ့စိတ္အေနအထား။
ခ်ဳပ္ကိုင္ခ်င္ေသာစိတ္
- အခ်ိန္ခဏေလးအတြင္းမွာ ျဖစ္ၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းပ်က္ေနတဲ့ စိတ္သဘာ၀ကို သေဘာမေပါက္ဘဲ မိမိသေဘာနဲ႔ မိမိ စိတ္ကူးယဥ္ၿပီး ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့စိတ္။
ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားေသာစိတ္
- စိတ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စိတ္အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့သူေတြ အလိုခ်င္ဆံုး စိတ္အမ်ိဳးအစားပဲ။ ျဖစ္ျခင္း၊ ပ်က္ျခင္းေတြမရွိေတာ့ဘဲ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားတာ။ ဒုကၡေတြ မရွိေတာ့ဘဲ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားတာ။ အာ႐ံုေျခာက္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္မွန္သမွ်ကို ေစာင့္ၾကည့္သိမွတ္ေနရင္ အာ႐ံုေတြရဲ႕ အ၀င္အထြက္ကို သိေနတဲ့စိတ္၊ သိေနမွန္း သိေနတဲ့စိတ္ေတြဟာ အဆက္မျပတ္ ဆက္တုိက္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေနတာ သိၾကည့္လို႔ရေနတယ္။ အဲဒီခ်ဳပ္ေပ်ာက္မႈေတြရဲ႕ အဆံုးဟာ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕လြန္းတဲ့ အေနအထားအထိ ျဖစ္သြားတဲ့အခါမွာ ဘာမွ ထပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူးလားလို႔ ထင္ရေလာက္ေအာင္ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕စြာ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေနတဲ့ စိတ္အေနအထား။
ခ်ဳပ္တည္းထားေသာစိတ္
- မျဖစ္သင့္တာေတြ ျဖစ္သြားႏိုင္တဲ့အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ေနလို႔၊ ျဖစ္ခ်င္ေနေပမယ့္ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ျဖစ္ေအာင္ ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့ စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ စိတ္အေနအထား။
ခ်မ္းေျမ႕ေနေသာစိတ္
- ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
ခ်မ္းသာေနေသာစိတ္
- ေခါင္းစဥ္ထဲမွာ စိတ္အဓိပၸာယ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။
ခ်ံဳးက်သြားေသာစိတ္
- စိတ္က်န္းမာေရး အေျခအေန ဆိုးရြားေနလို႔ စိတ္စြမ္းအားေတြ ကုန္ဆံုးၿပီး စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းေနတဲ့ အဓိပၸာယ္။
ျခားနားေနေသာစိတ္
- သိစရာရွိတာေတြကို သိတယ္လို႔ ထင္ေနတာဟာ တကယ္သိတဲ့ သိျခင္းအဓိပၸာယ္နဲ႔ မတူဘူး။ သိကိုသိရမယ့္ အသိကို သိသ
လိုလို ျဖစ္ေနတာဟာ ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕သိတဲ့ သိျခင္းအဓိပၸာယ္နဲ႔ ကြဲျပားတယ္။ အာ႐ံုေျခာက္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အာ႐ံု အ၀င္အထြက္ေတြကို သိေနတာနဲ႔ မိမိသိၾကည့္ေနတာကို သိေနတဲ့အသိနဲ႔ မတူဘူး။