ေဒသႏၲရဗဟုသုတစိတ္
- ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ေရာက္တဲ့ေနရာက လူေတြအပါအ၀င္ အရာအားလံုး အျဖစ္အပ်က္အားလံုးကို စိတ္၀င္စား ေပးပါ။ ေလ့လာေပးပါ။ စံုစမ္းပါ။ သိခ်င္ေနတာကို အေျဖထြက္တဲ့အထိ ေမးခြန္းေတြေမးပါ။ မွတ္သားပါ။ ေမးလြန္းအားႀကီးလို႔ ေျဖတဲ့သူက ေနာက္ထပ္ မေျဖႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ မိမိသိခ်င္တဲ့အေျဖကိုလည္း မရေသးဘူးဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ ေျဖႏိုင္တဲ့သူကို ရွာၿပီး ထပ္ေမးပါ။ ေမးလို႔ရသမွ် ဗဟုသုတေတြ၊ စာဖတ္လို႔ရတဲ့ ဗဟုသုတအသိေတြနဲ႔ တိုက္ၾကည့္ပါ။ ကိုယ္တုိင္ လက္ေတြ႕သိၾကည့္ပါ။ သိၾကည့္ရင္း သိၾကည့္ရင္း ေဒသႏၲရဗဟုသုတက တစ္ဆင့္ ေဒသႏၲရထဲက လူေတြရဲ႕အေၾကာင္း၊ စိတ္ေတြရဲ႕အေၾကာင္း၊ ဒုကၡေတြရဲ႕အေၾကာင္း၊ အေထာက္အထားအသစ္ေတြနဲ႔ ခိုင္ခိုင္လံုလံု ထပ္ေတြ႕ျပန္ေတာ့ မေသ မခ်င္း ရွာလို႔မဆံုးႏိုင္တဲ့ ဗဟုသုတစိတ္။
ေဒါသစိတ္
- စိတ္ရဲ႕ ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းျခင္း အဓိပၸာယ္။ ေဒါသူပုန္ထတာ၊ ေဒါႀကီးေမာႀကီးျဖစ္တာ၊ ေဒါသေပါက္ကြဲတာေတြဟာ အာ႐ံုေျခာက္ပါးကတစ္ဆင့္ အာ႐ံုနဲ႔စိတ္နဲ႔ ထိေတြ႕ၿပီး စိတ္အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းေရႊ႕သြားတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ၾကမ္းတမ္းဆိုးရြားတဲ့ ခံစားမႈအဆင့္ကို ေရာက္သြားတဲ့ စိတ္အေျခအေန။
ဒိုးခနဲဒက္ခနဲစိတ္
- ဗဟုသုတရေစတဲ့ စာေပမ်ိဳးစံုကို ဖတ္ပါ။ သိခ်င္တာ မွန္သမွ် ျပည့္ျပည့္စံုစံု ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ ေျဖႏိုင္တဲ့သူကို ရွာၿပီး ေမးခြန္းေတြေမးပါ။ နားေထာင္ခဲ့ရတဲ့ အေျဖေတြအားလံုးနဲ႔ စာဖတ္လို႔ရတဲ့ အသိေတြေပၚမွာ အေျခခံၿပီး မိမိမွာရွိၿပီးသား အသိဉာဏ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါ။ ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကည့္ပါ။ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ လက္ေတြ႕သိက်င့္ေနရင္ ေလ့က်င့္မႈအႀကိမ္ေပါင္း မ်ားလာရင္ မ်ားသေလာက္၊ မိမိရဲ႕ အသိဉာဏ္ အားေကာင္းလာမယ္။ မိမိတတ္သိနားလည္တဲ့ ဘာသာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဘယ္သူကေမးေမး၊ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ေမးေမး ခ်က္ခ်င္း ဒက္ခနဲ၊ ဒက္ခနဲ ဒိုးဒိုးေဒါက္ေဒါက္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေျဖႏိုင္တဲ့ စိတ္အရည္အခ်င္း။
ဒိုးတူေပါင္ဖက္စိတ္
- ေသလည္းအတူတူ၊ ရွင္လည္းအတူတူ၊ ခံလည္းအတူတူ၊ ခံစားလည္းအတူတူ၊ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ေသြးေသာက္။ သစၥာေဖာက္တာေတြ မရွိဘူး။ ညစ္ပတ္တာေတြ မရွိဘူး။ သာေပါင္းညာစားစိတ္ေတြ မရွိဘူး။ ဒီလို ဒိုးတူေပါင္ဖက္စိတ္ရွိတာခ်င္း တူေနရင္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွာ လူေတြဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား တစ္ေယာက္တည္းမွာ ရွိတဲ့အတိုင္း အားလံုးရဲ႕ စိတ္ေတြဟာ တစ္သားတည္း ျဖစ္ေနမွာ။
ဒုကၡေရာက္ေသာစိတ္
- ဒုကၡျဖစ္ေစတဲ့ အေတြးကို ေတြးမိေနလို႔ ဒုကၡေရာက္တာ။ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဒုကၡေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာ အခမဲ့ေပးေနတယ္။ အလကားရတာပဲဆိုၿပီး ယူမိတဲ့သူဟာ ဒုကၡရတာပဲ။ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေသတၱာတစ္လံုးေပးလို႔ မိမိယူမိရင္ အဲဒီ ေသတၱာဟာ မိမိဆီေရာက္လာတယ္။ ေသတၱာထဲမွာ ဒုကၡေတြ အျပည့္ပါလာရင္ေတာ့ ေသတၱာထဲက ဒုကၡေတြအကုန္လံုးနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မွာပဲ။ လိုခ်င္တပ္မက္တာ ဆာေလာင္တာပဲ။ ဆာေလာင္တာ တဏွာ၊ တဏွာဆိုတာ ေလာဘ၊ ေလာဘဆိုတာ သမုဒယ၊ သမုဒယဆိုတာ ဒုကၡျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းပဲ။ သမုဒယ၊ ေလာဘ၊ တဏွာ၊ ဆာေလာင္ တာ၊ လိုခ်င္တပ္မက္တဲ့စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိဘူးဆိုရင္ မေသမခ်င္း ဒုကၡေတြ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု၊ တစ္မ်ိဳးၿပီး တစ္မ်ိဳး ေတြ႕ေနမွာပဲဆိုတဲ့ စိတ္အဓိပၸာယ္။