အသံုး၀င္ေသာစိတ္
- ပီျပင္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အလုပ္ထဲမွာ အသံုး၀င္မယ့္စိတ္ကို အရင္ဆံုးေရြးၿပီး အသံုးတည့္တဲ့စိတ္ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ အံ၀င္ဂြင္က်ျဖစ္ေအာင္ အသံုးျပဳတတ္တဲ့ စိတ္ရွိဖို႔လိုသလို၊ အသံုးခ်တတ္တဲ့ စိတ္ေတြပါ ရွိေနရင္၊ အဲဒီစိတ္ဟာ အသံုးက်တဲ့စိတ္ပဲ။ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ထဲမွာလည္း ၾကာၾကာ အသံုးခံတဲ့စိတ္ပဲ။ အသံုးမက်တဲ့စိတ္ကို အသံုးမျပဳဘဲ ပစ္ထားရင္ေတာ့ ၾကာေလ စိတ္ေခ်း(ဂ်ီး)တက္ၿပီး ဘယ္ေနရာမွာမွ အသံုး၀င္တဲ့စိတ္ ျဖစ္မွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။
အေဟာင္းကို အသစ္ျဖစ္ေအာင္ အသံုးျပဳတဲ့စိတ္
- လူနဲ႔ လူေတြၾကားထဲမွာ ခႏၶာကိုယ္ကို မွီၿပီး ျဖစ္ခြင့္ရေနတဲ့ စိတ္ေစတသိက္ေတြရဲ႕ သီအိုရီ အေဟာင္းေတြ ၾကားထဲမွာပဲ ခ်ာလပတ္လည္ၿပီး ဒုကၡေပးေနတဲ့ စိတ္ေတြကို အသိသစ္နဲ႔သာ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးလို႔ရမွာပဲ။
(အသိသစ္ဆိုတာကလည္း ခ်က္ခ်င္း ေဟာင္းသြားလို႔ အေဟာင္းထဲက အသိသစ္ေတြ အဆက္မျပတ္ ထုတ္သံုးႏိုင္ဖို႔ သတိစိတ္နဲ႔ အားျဖည့္ပါ။)
အဟန္႔အတားျဖစ္ေနေသာစိတ္
- (ျဖစ္သင့္တာ ဘာလဲဆိုတဲ့အေျဖကို မိမိကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္နဲ႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ အေျဖကထြက္ေနၿပီ။)
မိမိစိတ္ကို မိမိ စီမံခန္႔ခြဲ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အသိဉာဏ္ မရွိတဲ့အခါမွာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ေျမႇာက္ေပးတတ္တဲ့ လံႈ႕ေဆာ္စိတ္က လုပ္ခ်င္တဲ့ဘက္ကိုေရာ၊ မလုပ္ခ်င္တဲ့ဘက္ကိုေရာ၊ ႏွစ္ဖက္လံုးကို တိုက္တြန္းေနတတ္ေတာ့ မိမိစိတ္က မိမိစိတ္ကို ေႏွာင့္ယွက္ ဟန္႔တားေနတဲ့ သေဘာျဖစ္သြားတဲ့ စိတ္အေနအထား။
အာကရံပါကရံစိတ္
- တန္ဖိုးရွိတဲ့ စိတ္အရည္အေသြးမပါဘဲ၊ အညံ့စား၊ အေပါစား စိတ္အမ်ိဳးအစားေပါင္းစံု ေရာေႏွာေနလို႔ မည္မည္ရရ၊ ခံ့ခံ့ထည္ထည္ မျဖစ္ဘဲ အဆင့္နိမ့္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အာခံတတ္ေသာစိတ္
- အမိန္႔ဥပေဒ၊ စည္းကမ္းစတာေတြကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ ျငင္းဆန္တတ္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အာဂသတၱိစိတ္
- သတၱိရွိတယ္ ဆိုတာထက္ အံ့ၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ သာၿပီး ေသစရာရွိရင္ေတာင္ ေသရဲတဲ့အဆင့္ ေရာက္သြားတဲ့ အာဂသတၱိစိတ္။
အာဃာတထားတတ္ေသာစိတ္
- ေဒါသစိတ္ကေန ထပ္ဆင့္ပြားလာတဲ့ စိတ္အဆင့္။ သာမန္လူေတြၾကားမွာ ထြက္ေလ့ရွိတဲ့ ေဒါသမ်ိဳးက အခ်ိန္ၾကာလာရင္ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ ေအာ္ဟစ္ဆဲဆိုလို႔ အားမရရင္ အနားမွာရွိတဲ့ တစ္ခုခုနဲ႔ ေကာက္႐ိုက္တဲ့အဆင့္က ေဒါသရဲ႕ အရွိန္အကုန္ပဲ။ အာဃာတအဆင့္ထိ ေရာက္လာတာကေတာ့ ေဒါသျဖစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကို အျမဲတမ္းလိုလို သတိရေနၿပီး စိတ္ထဲက ေဒါသအေနအထားကေန အၿငိဳးအေတးထားတဲ့အထိ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕တဲ့ စိတ္အဆင့္။
အာစက္လွ်ာစက္ထက္ေသာစိတ္
- မိမိရဲ႕အသိဉာဏ္ ထက္ျမက္မႈ အရည္အခ်င္းေၾကာင့္ မိမိေျပာလိုက္တဲ့စကား ကတိတစ္လံုးဟာ တစ္ဖက္သားအတြက္ တည္တံ့ ခိုင္ျမဲေစၿပီး ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈကိုပါ ျဖစ္သြားေစတဲ့ စိတ္အစြမ္း။
အာဇာနည္စိတ္
- ႏိုင္ငံအတြက္၊ လူမ်ိဳးအတြက္၊ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ အနစ္နာခံ တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ သူရဲေကာင္းေတြရဲ႕ စိတ္အမ်ိဳးအစား။
အာေပါင္အာရင္းသန္ေသာစိတ္
- တခ်ိဳ႕လူေတြက ေျပာသလိုလုပ္တယ္။ လုပ္သလိုေျပာတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြက်ေတာ့ ႀကီးက်ယ္တဲ့စကားလံုးကို ေရြးၿပီး လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေအာ္ဟစ္ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျပာသေလာက္ မလုပ္ဘူး။ မလုပ္ျပဘူး။ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ဒီေခါင္းစဥ္နာမည္ အဓိပၸာယ္နဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစားအတိုင္း လက္ေတြ႕ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရလာမယ့္ ရလဒ္က အားရပါးရ ရွိမယ့္စိတ္ပဲ။
အာမခံခ်က္ရွိေသာစိတ္
- သူ႔ေလာက္အာမခံခ်က္ ေပးႏိုင္တဲ့သူေတာင္ သူ႔ေလာက္အာမခံခ်က္ မေပးႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ လူေတြထဲမွာ ေျပာေလ့ရွိတဲ့ စကားလို သူလုပ္တဲ့အလုပ္ဆိုရင္ ေသခ်ာတယ္။ စိတ္ခ်ရတယ္ဆိုတဲ့ စိတ္အမ်ိဳးအစား။